Фотосинтез процесі табиғатта жүретін маңызды биологиялық процестердің бірі болып табылады, себебі оның арқасында су мен көмірқышқыл газынан күн сәулесі әсерінен органикалық заттар алынады, бұл құбылыс фотосинтез деп аталады. Ең бастысы, фотосинтез процесінде біздің таңғажайып планетамызда өмір сүру үшін өте маңызды оттегі пайда болады.
Адам өміріндегі маңызы
Егер сіз бейнелі түрде елестетсеңіз, онда кез-келген өсімдіктің жапырағын кішкентай зертханамен салыстыруға болады. Дәл осы зертханадағы органикалық заттар мен оттегінің пайда болуы жер бетіндегі органикалық тіршіліктің негізі болып табылады. Себебі, оттегі мен фотосинтез болмаса, жер бетіндегітіршілік болмас еді.
Егер де фотосинтез өмір сүруге жәнеоттегінің шығуы үшін өте маңыздыболса, онда жасыл өсімдіктер өте азшөлді мекендерде немесе ағаштарсирек кездесетін индустриалдықалаларда адамдар (және басқатіршілік иелері) қалай өмір сүреді. Ол былайша, жер үсті өсімдіктерінің атмосфераға бөлінетін оттегіге тек 20% үлесін қосса, ал қалған 80% теңіз және мұхит балдырларының арқасында бөлінеді, сондықтан әлемдік мұхитты "планетамыздың өкпесі" деп атайды.
Фотосинтез формуласы
Фотосинтездің жалпы формуласынкелесідей жазуға болады:
Су + Көмірқышқыл газ + Күн сәулесі > Көмірсу + Оттегі
Фотосинтездің химиялық реакциясының формуласы былайша жазылады:
6СО2 + 6Н2О = С6Н12О6 + 6О2
Қалай пайда болады?
Фотосинтездің негізгі қозғалтқышы хлорофилл болып табылады. Хлорофилл –өсімдік жасушаларында кездесетін арнайы пигмент, ол ағаш жапырақтары мен басқа өсімдіктердіңжасыл түсіне жауап береді. Хлорофилл күн сәулесін сіңіру қабілетіне ие күрделі органикалық қосылыс болып табылады. Күн сәулесін сіңіру арқылы хлорофилл әр кішкентай жапырақтағы, әр өсімдіктегі және әр балдырлардғы орналасқан кішкентай биохимиялық зертхананы іске қосады. Әрі қарай Фотосинтездің химиялық реакциясы жүреді (жоғарыдағы формулада көрсетілген), оның барысында су мен көмірқышқыл газынан өсімдіктерге қажетті көмірсуларға және барлық тірі ағзаларға қажетті оттегіге айналады. Фотосинтез механизімі табиғаттағы ең керемет құбылысы.
Фазалары
Фотосинтез процесі екі кезеңнен тұрады: жарық және қараңғы.
Жарық фазасы
Бұл фаза тилакоидтардың мембраналарында жүзеге асырылады. Ал тиалакойдтар дегеніміз не? Тилакойдтар – бұл хлоропласттардың ішінде орналасқан және мембранамен шектелген құрылымдар.
анықтамасы
Фотосинтез процесі табиғатта жүретін маңызды биологиялық процестердің бірі болып табылады, себебі оның арқасында су мен көмірқышқыл газынан күн сәулесі әсерінен органикалық заттар алынады, бұл құбылыс фотосинтез деп аталады. Ең бастысы, фотосинтез процесінде біздің таңғажайып планетамызда өмір сүру үшін өте маңызды оттегі пайда болады.
Адам өміріндегі маңызы
Егер сіз бейнелі түрде елестетсеңіз, онда кез-келген өсімдіктің жапырағын кішкентай зертханамен салыстыруға болады. Дәл осы зертханадағы органикалық заттар мен оттегінің пайда болуы жер бетіндегі органикалық тіршіліктің негізі болып табылады. Себебі, оттегі мен фотосинтез болмаса, жер бетіндегітіршілік болмас еді.
Егер де фотосинтез өмір сүруге жәнеоттегінің шығуы үшін өте маңыздыболса, онда жасыл өсімдіктер өте азшөлді мекендерде немесе ағаштарсирек кездесетін индустриалдықалаларда адамдар (және басқатіршілік иелері) қалай өмір сүреді. Ол былайша, жер үсті өсімдіктерінің атмосфераға бөлінетін оттегіге тек 20% үлесін қосса, ал қалған 80% теңіз және мұхит балдырларының арқасында бөлінеді, сондықтан әлемдік мұхитты "планетамыздың өкпесі" деп атайды.
Фотосинтез формуласы
Фотосинтездің жалпы формуласынкелесідей жазуға болады:
Су + Көмірқышқыл газ + Күн сәулесі > Көмірсу + Оттегі
Фотосинтездің химиялық реакциясының формуласы былайша жазылады:
6СО2 + 6Н2О = С6Н12О6 + 6О2
Қалай пайда болады?
Фотосинтездің негізгі қозғалтқышы хлорофилл болып табылады. Хлорофилл –өсімдік жасушаларында кездесетін арнайы пигмент, ол ағаш жапырақтары мен басқа өсімдіктердіңжасыл түсіне жауап береді. Хлорофилл күн сәулесін сіңіру қабілетіне ие күрделі органикалық қосылыс болып табылады. Күн сәулесін сіңіру арқылы хлорофилл әр кішкентай жапырақтағы, әр өсімдіктегі және әр балдырлардғы орналасқан кішкентай биохимиялық зертхананы іске қосады. Әрі қарай Фотосинтездің химиялық реакциясы жүреді (жоғарыдағы формулада көрсетілген), оның барысында су мен көмірқышқыл газынан өсімдіктерге қажетті көмірсуларға және барлық тірі ағзаларға қажетті оттегіге айналады. Фотосинтез механизімі табиғаттағы ең керемет құбылысы.
Фазалары
Фотосинтез процесі екі кезеңнен тұрады: жарық және қараңғы.
Жарық фазасы
Бұл фаза тилакоидтардың мембраналарында жүзеге асырылады. Ал тиалакойдтар дегеніміз не? Тилакойдтар – бұл хлоропласттардың ішінде орналасқан және мембранамен шектелген құрылымдар.
Фотосинтездің жарық фазасының кезеңдері келесідей:
1
Жарық хлорофилл молекуласына түседі, жасыл пигментпен жұтылады, бұл оны қозған күйге әкеледі. Осы молекулаға кіретін Электрон жоғары деңгейге ауысады және синтез процесіне қатысады.
2
Судың ыдырауы жүреді, оның барысында протондар электрондардың әсерінен сутегі атомдарына айналады, олар кейіннен көмірсулар синтезіне жұмсалады.
3
Фотосинтездің жарық фазасының соңғы кезеңінде АТФ (аденозинтрифосфат) синтезі жүреді. АТФ – бұл биологиялық процестерде энергия аккумуляторының бір түрі ретінде әрекет ететін органикалық зат.
Фотосинтездің жарық фазасының кезеңдері келесідей:
1
Жарық хлорофилл молекуласына түседі, жасыл пигментпен жұтылады, бұл оны қозған күйге әкеледі. Осы молекулаға кіретін Электрон жоғары деңгейге ауысады және синтез процесіне қатысады.
2
Судың ыдырауы жүреді, оның барысында протондар электрондардың әсерінен сутегі атомдарына айналады, олар кейіннен көмірсулар синтезіне жұмсалады.
3
Фотосинтездің жарық фазасының соңғы кезеңінде АТФ (аденозинтрифосфат) синтезі жүреді. АТФ – бұл биологиялық процестерде энергия аккумуляторының бір түрі ретінде әрекет ететін органикалық зат.
Қараңғы фазасы
Фотосинтездің бұл фазасы хлоропласт стромаларында жүреді. Оның барысында оттегі, сондай-ақ глюкозаның синтезі бөлінеді. Атауына сүйене отырып, Фотосинтездің қараңғы фазасы тек қараңғы уақытта жүредідеп ойлауға болады. Іс жүзінде олай емес, глюкоза синтезі тәулік бойы жүреді, тек дәл осы кезеңде жарық энергиясы жұмсалмайды және қажет етпейді.
Қараңғы фазасы
Фотосинтездің бұл фазасы хлоропласт стромаларында жүреді. Оның барысында оттегі, сондай-ақ глюкозаның синтезі бөлінеді. Атауына сүйене отырып, Фотосинтездің қараңғы фазасы тек қараңғы уақытта жүредідеп ойлауға болады. Іс жүзінде олай емес, глюкоза синтезі тәулік бойы жүреді, тек дәл осы кезеңде жарық энергиясы жұмсалмайды және қажет етпейді.
Авторлық құқық. Ақпаратқа авторлық құқықты бұзудың ықтимал салдары туралы ескертеміз. Барлық құқықтар 2024 жылы қорғалған.
Авторлық құқық. Ақпаратқа авторлық құқықты бұзудың ықтимал салдары туралы ескертеміз. Барлық құқықтар 2024 жылы қорғалған.